Stel je voor dat de soldaat op dit plaatje zich zou omdraaien.. en je zou Jezus in de ogen kijken.. Zou dat kunnen? Het gaat er mij niet om dat dit een moderne soldaat is en Jezus nu in de hemel is. De vraag is: Zou Jezus als soldaat kúnnen rondlopen? Zou Hij dat willen? En zou Jezus soldaten moed willen inspreken om de vijand met geweld te verslaan en hun vaderland te verdedigen? Of zou Hij misschien zélf met camouflagepak en geweer zich door de straten bewegen en schieten op de vijand? Zou Hij zich zó opofferen?
Dergelijke vragen willen we onszelf niet stellen, tegenwoordig. We zijn er helemaal aan gewend dat landen zichzelf verdedigen met geweld. God stelt leiders en koningen aan, die hebben als taak hun volk te beschermen (o.a. Romeinen 13:1-4). Zij mogen of moeten het besluit nemen om met gepast geweld te reageren als de vrede en veiligheid bedreigd wordt. Onderdanen van die koning voeren dat besluit uit. Omdat zij erger leed willen voorkomen geldt in dit geval ‘Gij zult niet doden’ niet. Want wat zou er gebeuren, wanneer we ons níet met geweld zouden verdedigen? Zouden we dan niet door een terroristisch regime overheerst worden? We zijn eraan gewend zo te denken. Laat ik heel eerlijk zijn: ik vind deze gedachtegang steeds meer wringen. Waarom? Omdat ik deze niet vind passen bij Jezus en wat Hij leerde.
Een aantal Bijbelwoorden, alléén om te overdenken (pas ze niet toe, want dan moet je veel voor Jezus opofferen…) : ‘Als je vijand honger heeft, geef hem dan te eten en als hij dorst heeft, geef hem dan te drinken’ (Spreuken 25:11, Romeinen 12:20). ‘Tegen jullie die naar Mij luisteren zeg Ik: heb je vijanden lief, wees goed voor wie jullie haten, zegen wie jullie vervloeken, bid voor wie jullie slecht behandelen’ (Lucas 6:27-28, ook: Matteüs 5:43-48). ‘Maar als de overheid het vraagt, schiet hem dan een kogel door zijn hoofd’ (NietindeBijbel 12:13).
De eerste generaties christenen gebruikten geen geweld. Zij dienden niet in het leger en soldaten mochten niet gedoopt worden. Dat werd compleet anders toen Constantijn de Grote aan de macht kwam (rond 310 n. Chr.). Men spreekt van de ‘Constantijnse wende’: de omslag van een groep verschillende, kleine, vervolgde, pacifistische in het Romeinse Rijk verspreide christelijke kerkjes naar een rijkskerk onder centraal gezag. Was dienen in een leger eerst niet christelijk, nu werd het steeds meer een edele zaak, ook voor een christen. Dienstweigeraars werden zelfs na het Concilie van Arles (314 n. Chr.) uitgesloten van de kerk! Maar staat er in het Oude Testament dan niet dat God opdracht gaf om volken uit te roeien? Dat was in een bepaalde tijd om Gods straf uit te voeren, dat geldt nu niet!
Wil je weten hoe God wil dat we leven? Kijk naar Jezus, luister naar wat Hij zei, volg Hém! Lukt ons dat? En ja.. dat kost heel veel.. (o.a. Lucas 14:25-35). Hoe mogen wij Jezus volgen? Wat leren wij uit Jezus’ leven en woorden en hoe mag dat onze keuzes beïnvloeden? Misschien is het wel radicaler en duurder dan we denken..
Arjan Bouman